Metadon (methadone)

Metadon jest lekiem syntetycznym, należącym do grupy opioidów, który znajduje zastosowanie głównie w leczeniu uzależnienia od opioidów oraz w terapii bólu, zwłaszcza w przypadkach, gdy inne leki przeciwbólowe nie są wystarczająco skuteczne. Ze względu na swoje właściwości, metadon jest szeroko stosowany w programach leczenia substytucyjnego, szczególnie u osób uzależnionych od morfiny, heroiny i innych opioidów.

W polskich aptekach metadon dostępny jest na receptę w postaci syropu (np. Methadone Hydrochloride Molteni).

Jak działa metadon?

Metadon jest silnym opioidem, który działa przez wiązanie się z receptorami opioidowymi w mózgu, co prowadzi do tłumienia odczucia bólu i zmniejszenia objawów odstawienia opioidów. Metadon może utrzymywać stabilne poziomy leku w organizmie, co jest szczególnie ważne w leczeniu uzależnienia.

W jakich schorzeniach stosowany jest metadon?

Metadon jest stosowany głównie w dwóch przypadkach:

• Leczenie opioidowego zespołu abstynencyjnego,

• leczenie substytucyjne uzależnień od heroiny i morfiny (w ramach specjalnych programów leczenia substytucyjnego),

• jako lek drugiego rzutu w zwalczaniu silnych bólów, zwłaszcza w chorobach nowotworowych i po operacjach chirurgicznych.

Jak długo trwa leczenie metadonem?

Czas trwania terapii metadonem zależy od schorzenia, w którym jest stosowany. W przypadku leczenia uzależnienia od opioidów może trwać wiele miesięcy lub lat, a decyzję o zakończeniu leczenia lekarz podejmuje stopniowo, zmniejszając dawki.

Jakie są przeciwwskazania do stosowania metadonu?

Przeciwwskazaniami do stosowania metadonu są:

• nadwrażliwość na substancję czynną,

• ciężkie zaburzenia wątroby i nerek,

• niewyrównana cukrzyca,

• depresja oddechowa,

• ostre napady astmy,

• historia arytmii lub wydłużony odstęp QT.

Należy zachować ostrożność zwłaszcza jeśli pacjent zmaga się z:

• osłabieniem,

• niedoczynnością tarczycy,

• chorobą Addisona (niedoczynnością kory nadnerczy),

• przerostem gruczołu krokowego,

• zwężeniem cewki moczowej,

• ciężkimi zaparciami,

• zaburzeniami przewodzenia w sercu,

• zaawansowaną chorobą serca, w tym chorobą niedokrwienną,

• chorobami wątroby,

• przypadkami nagłych zgonów w rodzinie,

• zaburzeniami elektrolitowymi (zmniejszeniem stężenia potasu we krwi, zmniejszeniem stężenia magnezu we krwi),

• jednoczesnym leczeniem lekami wydłużającymi odstęp QT widoczny w badaniu EKG (np. atazanawirem, azytromycyną),

• jednoczesnym leczeniem lekami, które mogą powodować zaburzenia elektrolitowe (np. hydrochlorotiazydem),

• jednoczesnym leczeniem takimi lekami, jak ketokonazol, erytromycyna,

• jednoczesnym leczeniem metamizolem, lekiem stosowanym w leczeniu bólu i gorączki.

Czy metadon można stosować u dzieci?

Nie zaleca się podawania metadonu dzieciom, ponieważ nie przeprowadzono wystarczającej liczby badań, aby ustalić, jaka dawka byłaby dla nich bezpieczna.

Czy metadon można łączyć z innymi lekami?

Przed leczeniem metadonem należy powiadomić lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach. Metadon może wchodzić w interakcje z wieloma lekami, zwłaszcza tymi, które działają depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy tj.:

• leki przeciwpadaczkowe (karbamazepina, fenytoina, czy barbiturany tj. fenobarbital),

• leki przeciwdepresyjne (citalopram, fluoksetyna, amitryptylina),

• leki uspokajające tj. benzodiazepiny zawierające np. alprazolam.

oraz z innymi lekami tj.:

• antybiotyki (ryfampicyna, klarytromycyna, erytromycyna),

• leki przeciwgrzybicze (flukonazol, itrakonazol, ketokonazol),

• leki przeciwwirusowe (delawirdyna, newirapina, rytonawir),

• silne środki przeciwbólowe (morfina, butorfanol),

• leki na serce (chinidyna, werapamil),

• nalokson, naltrekson.

Czy mogę spożywać alkohol podczas stosowania metadonu?

Nie zaleca się spożywania alkoholu podczas terapii metadonem, ponieważ może to nasilić działanie depresyjne na układ oddechowy i zwiększyć ryzyko przedawkowania, co może doprowadzić do zgonu.

Czy można przedawkować metadon?

Tak, przedawkowanie metadonu może być śmiertelne, szczególnie ze względu na jego długie działanie i tendencję do kumulacji w organizmie. Objawy przedawkowania obejmują depresję oddechową, senność, a w ciężkich przypadkach śpiączkę, czy śmierć.

Jakie są możliwe działania niepożądane metadonu?

Najczęstsze działania niepożądane obejmują:

• senność i depresję oddechową,

• zaburzenia rytmu serca, w tym wydłużenie odstępu QT,

• zaparcia,

• uzależnienie,

• hipoglikemia (niski poziom cukru we krwi),

• zaburzenia hormonalne takie jak obniżenie poziomu hormonów płciowych.

Czy metadon można stosować w ciąży?

Nie należy stosować metadonu w okresie ciąży ze względu na to, że może powodować śmierć płodu, niską masę urodzeniową, niewydolność oddechową, zespół odstawienia i zaburzenia rozwojowe u dziecka.

Czy metadon można stosować podczas karmienia piersią?

Metadon przenika do mleka matki, więc decyzja o jego stosowaniu podczas karmienia piersią powinna być podejmowana przez lekarza. Jeśli lekarz zaleci stosowanie metadonu podczas karmienia piersią, należy ściśle monitorować niemowlę pod kątem senności i problemów z oddychaniem, a w przypadku ich wystąpienia natychmiast udać się po pomoc do szpitala.

Źródła

1. Charakterystyka Produktu Leczniczego Preparatu Methadone Hydrochloride Molteni.

2. Ulotka Produktu Leczniczego Preparatu Methadone Hydrochloride Molteni.

3. Charakterystyka Produktu Leczniczego Preparatu Methadone Hydrochloride Delfarma.

4. https://www.uptodate.com

5. https://www.drugs.com/drug-interactions/methadone