Lewonorgestrel (levonorgestrel)

Lewonorgestrel to syntetyczny hormon sterydowy należący do grupy progestagenów. Wchodzi w skład dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych (np. Rigevidon, Microgynon 21), “tabletki po” (np. Escapelle, Livopill) oraz wkładek domacicznych (np. Mirena, Kyleena). 

Spis treści

Jak działa lewonorgestrel?

Jakie są wskazania do stosowania lewonorgestrelu?

Jak stosować lewonorgestrel?

Jakie są przeciwwskazania do stosowania lewonorgestrelu?

Jakie są działania niepożądane lewonorgestrelu?

Czy można łączyć lewonorgestrel z innymi lekami?

Na co należy uważać stosując lewonorgestrel?

Źródła:

Jak działa lewonorgestrel?

Mechanizm działania lewonorgestrelu polega na wiązaniu się z receptorami progesteronu i androgenów, co skutkuje zahamowaniem normalnego, fizjologicznego wyrzutu hormonu luteinizującego (LH), który poprzedza owulację. Dzięki tym procesom lewonorgestrel:

• działa przeciwestrogennie,

• zagęszcza śluz w szyjce macicy, przez co tworzy barierę dla migracji plemników w drogach rodnych,

• zapobiega wzrostowi endometrium, 

• pomaga w obniżeniu ryzyka rakotwórczego terapii estrogenowej.

Jakie są wskazania do stosowania lewonorgestrelu?

Lewonorgestrel może być stosowany w:

• antykoncepcji, jako doustny środek antykoncepcyjny w połączeniu z etynyloestradiolem,

• tzw. antykoncepcji awaryjnej (doraźne jak najszybciej po stosunku płciowym maksymalnie do 72 h),

Jak stosować lewonorgestrel?

Schemat dawkowania zależy od produktu, którego składnikiem jest lewonorgestrel oraz wskazania do stosowania.

• W przypadku przyjmowania lewonorgestrelu jako antykoncepcji awaryjnej, należy przyjąć 1 tabletkę jak najszybciej po stosunku płciowym w czasie maksymalnym do 72 h. Przyjęcie leku po upływie 72 h nie daje pewności wykluczenia ciąży.

• Lewonorgestrel w złożonych, doustnych środkach antykoncepcyjnych powinno się przyjmować codziennie mniej więcej o tej samej porze dnia. Ułatwieniem może być przyjmowanie tabletki wieczorem jako ostatnia czynność dnia lub rano jako pierwsza czynność dnia. Zazwyczaj blistry oznakowane są poszczególnymi dniami tygodnia, w których należy zastosować tabletkę. Przyjmuje się 1 tabletkę na dobę przez 21 kolejnych dni, zgodnie ze wskazaniem strzałki na opakowaniu, aż do całkowitego opróżnienia blistra. Po opróżnieniu blistra powinna nastąpić 7-dniowa przerwa w przyjmowaniu leku.

Lewonorgestrel należy stosować zgodnie z zaleceniami lekarza, który dobierze schemat dawkowania do indywidualnej sytuacji pacjenta. 

Jakie są przeciwwskazania do stosowania lewonorgestrelu?

Przeciwwskazaniami do stosowania lewonorgestrelu są:

• nadwrażliwość na lewonorgestrel,

• ciąża lub podejrzenie ciąży,

• zakrzepica żył głębokich (zakrzep krwi w naczyniach żylnych nóg), zatorowość płucna lub zakrzep krwi w innych narządach,

• zaburzenia wpływające na krzepliwość krwi (np. niedobór białka C, niedobór białka S, niedobór antytrombiny III, obecność czynnika V Leiden lub przeciwciał antyfosfolipidowych),

• zawał serca lub udar,

• dusznica bolesna (silny ból w klatce piersiowej) oraz choroba niedokrwienna serca,

• migrena z aurą,

• cukrzyca, nadciśnienie, hipercholesterolemia, miażdżyca,

• rak piersi lub narządów płciowych,

• krwawienia z pochwy o nieznanej przyczynie.

Dodatkowo w przypadku systemów domacicznych (tj. wkładek) przeciwwskazaniami są również: 

• infekcje dolnego odcinka dróg rodnych,

• infekcja macicy po poronieniu w ciągu ostatnich trzech miesięcy,

• zapalenie szyjki macicy,

• stany zapalne narządów miednicy.

W przypadku występowania któregokolwiek z powyższych przeciwwskazań, należy powiadomić lekarza przed rozpoczęciem leczenia lewonorgestrelem.

Jakie są działania niepożądane lewonorgestrelu?

Najczęstsze, możliwe do wystąpienia działania niepożądane lewonorgestrelu to: 

• nudności i wymioty,

• bóle i zawroty głowy,

• krwawienia niezwiązane z miesiączką,

• uczucie zmęczenia,

• nieregularne krwawienia miesiączkowe,

• biegunka,

• tkliwość piersi.

Pełna lista działań niepożądanych jest dostępna w ulotce dołączonej do produktu.

Czy można łączyć lewonorgestrel z innymi lekami?

Lewonorgestrel może wchodzić w interakcje z innymi lekami, powodując np. zmianę stężenia lewonorgestrelu we krwi, osłabienie działania lewonorgestrelu, nieoczekiwane krwawienie. Przed rozpoczęciem leczenia lewonorgestrelem należy poinformować lekarza o przyjmowaniu innych leków, a w szczególności:

• leków przeciwpadaczkowych (np. fenobarbital, fenytoina, fosfenytoina, prymidon, karbamazepina, oksakarbazepina, topimarat, perampanel, rufinamid, eslikarbazepina),

• leków przeciwgruźliczych (np. ryfampicyna),

• leków stosowanych w zakażeniu wirusem HIV i wirusowego zapalenia wątroby typu C,

• leków przeciwgrzybiczych (np. gryzeofluwina).

Pełna lista leków wchodzących w interakcje z lewonorgestrelem jest dostępna w ulotce dołączonej do produktu. 

Na co należy uważać stosując lewonorgestrel?

Podczas stosowania leków zawierających lewonorgestrel należy unikać przyjmowania produktów z dziurawcem w składzie, ponieważ powodują one zmniejszenie działania i skuteczności lewonorgestrelu. 

Jeśli podczas terapii lewonorgestrelem wystąpią objawy zakrzepów krwi w nodze (np. obrzęk nóg, obrzęki wzdłuż żył, bóle i tkliwość w nodze, zmiana koloru skóry nogi), w płucach (np. nagły napad duszności, ostry ból w klatce piersiowej, nagły napad kaszlu bez oczywistej przyczyny), zawału mięśnia sercowego lub udaru należy natychmiast zgłosić się do lekarza. 

Źródła:

1. https://go.drugbank.com/drugs/DB00367 

2. https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=510 

3. Levonorgestrel FDA https://www.accessdata.fda.gov/drugsatfda_docs/label/2009/021998lbl.pdf 

4. https://medlineplus.gov/druginfo/meds/a610021.html 

5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK539737/ 

Dostęp do źródeł internetowych z dnia 21.11.2024