Wankomycyna (vancomycin)

Wankomycyna to antybiotyk glikopeptydowy o silnym działaniu bakteriobójczym, stosowany w leczeniu ciężkich zakażeń bakteryjnych, zwłaszcza w szpitalach. Jest skuteczna wobec bakterii Gram-dodatnich, takich jak Staphylococcus aureus (w tym szczepy oporne na metycylinę - MRSA), Enterococcus oraz Clostridium difficile. Działa poprzez hamowanie syntezy ściany komórkowej bakterii, co prowadzi do ich zniszczenia. Wankomycyna jest często stosowana w przypadkach, gdzie inne antybiotyki są nieskuteczne lub przeciwwskazane.

Wankomycyna dostępna jest w kilku postaciach farmaceutycznych, które są przepisywane wyłącznie na receptę:

• kapsułki doustne (np. Vancomycin hydrochloride) – wykorzystywane głównie w leczeniu rzekomobłoniastego zapalenia jelit wywołanego przez Clostridium difficile,

• proszek do sporządzania roztworu doustnego – stosowany w terapii zakażeń jelitowych, podobnie jak kapsułki (np. Vancomycin-Mip 500),

• proszek do sporządzania roztworu do infuzji (np. Vancomycin AptaPharma, Edicin, Vancomycin-Mip 500) – stosowany w leczeniu ciężkich zakażeń ogólnoustrojowych, takich jak sepsa, zapalenie wsierdzia, czy zakażenia kości. 

Infuzje są podawane wyłącznie w warunkach szpitalnych w ramach lecznictwa zamkniętego i nie można ich nabyć w aptece na receptę.

Spis treści

W jakich schorzeniach stosowana jest wankomycyna?

Czy mogę przerwać stosowanie wankomycyny, jeżeli poczuję się lepiej?

Jakie są przeciwwskazania do stosowania wankomycyny?

Jak długo trwa leczenie wankomycyną?

Czy wankomycynę można stosować podczas ciąży?

Czy wankomycynę można stosować podczas karmienia piersią (laktacji)?

Z jakimi lekami nie powinno się łączyć wankomycyny?

Jakie są działania niepożądane wankomycyny?

Źródła

W jakich schorzeniach stosowana jest wankomycyna?

Wankomycyna to antybiotyk stosowany głównie w leczeniu ciężkich zakażeń szpitalnych wywołanych przez bakterie Gram-dodatnie, takich jak Staphylococcus aureus (w tym szczepy oporne na metycylinę, MRSA), Enterococcus, czy Clostridium difficile. Wykorzystywana jest przede wszystkim w leczeniu zapaleń wsierdzia, sepsy, zakażeń kości, skóry oraz w rzekomobłoniastym zapaleniu jelit. Wankomycyna jest zazwyczaj stosowana w przypadkach, gdy inne antybiotyki są nieskuteczne lub pacjent ma na nie alergię.

Czy mogę przerwać stosowanie wankomycyny, jeżeli poczuję się lepiej?

Nie wolno przerywać stosowania wankomycyny, nawet jeśli nastąpi poprawa stanu zdrowia. Wczesne zakończenie terapii może prowadzić do niepełnego wyeliminowania bakterii, co zwiększa ryzyko nawrotu infekcji i rozwoju oporności bakterii na lek. Wszelkie zmiany w stosowaniu wankomycyny powinny być konsultowane z lekarzem.

Przeczytaj artykuł: Antybiotyki - czy przestaną działać?

Jakie są przeciwwskazania do stosowania wankomycyny?

Wankomycyny nie należy stosować u pacjentów, którzy wykazali nadwrażliwość na ten lek. Szczególną ostrożność należy zachować u osób z niewydolnością nerek, ponieważ wankomycyna może prowadzić do nefrotoksyczności. Dodatkowo pacjenci z problemami słuchu powinni poinformować lekarza, ponieważ lek może uszkodzić słuch (ototoksyczność). Przy długotrwałym leczeniu konieczne jest regularne monitorowanie stężenia leku we krwi, aby uniknąć toksyczności.

Jak długo trwa leczenie wankomycyną?

Czas trwania leczenia wankomycyną zależy od rodzaju i ciężkości zakażenia. Zazwyczaj kuracja trwa od kilku dni do kilku tygodni, zwłaszcza w przypadku ciężkich zakażeń, takich jak zapalenie wsierdzia czy sepsa. Dokładne zalecenia co do długości terapii ustala lekarz prowadzący.

Czy wankomycynę można stosować podczas ciąży?

Wankomycynę można stosować w ciąży jedynie wtedy, gdy korzyści dla matki przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu. Chociaż dostępne badania nie wskazują na bezpośrednie ryzyko wad rozwojowych, lekarz zawsze powinien ocenić ryzyko i korzyści przed przepisaniem tego antybiotyku ciężarnym pacjentkom.

Czy wankomycynę można stosować podczas karmienia piersią (laktacji)?

Wankomycyna przenika do mleka matki, dlatego jej stosowanie podczas karmienia piersią powinno być dokładnie rozważone przez lekarza. 

Z jakimi lekami nie powinno się łączyć wankomycyny?

Wankomycyny nie należy łączyć z lekami, które mogą nasilać jej toksyczność, zwłaszcza nefrotoksyczność i ototoksyczność. Należy unikać jednoczesnego stosowania z aminoglikozydami (np. gentamycyną), amfoterycyną B oraz lekami moczopędnymi, takimi jak furosemid. Leki te mogą zwiększać ryzyko uszkodzenia nerek i słuchu.

Jakie są działania niepożądane wankomycyny?

Najczęściej występującymi działaniami niepożądanymi są reakcje alergiczne (wysypki, świąd), nefrotoksyczność (uszkodzenie nerek) oraz ototoksyczność (uszkodzenie słuchu). Inne objawy mogą obejmować tzw. zespół czerwonego karku, czyli nagłe zaczerwienienie skóry i spadek ciśnienia krwi podczas szybkiego wlewu dożylnego. Może również dojść do reakcji nadwrażliwości, gorączki, nudności i biegunki.

Źródła

1. „Kompendium Farmakologii” pod redakcją naukową Waldemara Jańca

2. Ulotka produktu leczniczego Vancomycin-Mip 500

3. https://go.drugbank.com/drugs/DB00512