Somatropina (somatropin)

Somatotropina, znana również jako hormon wzrostu (GH) - jest produkowana przez komórki przedniego płata przysadki. Hormon ten jest niezbędny do prawidłowego wzrostu dzieci oraz prawidłowego funkcjonowania organizmu dorosłego człowieka. Wydzielanie somatotropiny, zmienia się w ciągu życia. Osiąga ono najwyższy poziom w dzieciństwie i okresie dojrzewania, a następnie stopniowo spada wraz z wiekiem. 

Somatropina dostępna jest na receptę w postaci iniekcji (np. Omnitrope, Genotropin 12, Genoptin 5,3).

Spis treści

Jak działa somatotropina?

Na co stosuje się somatotropinę?

Jakie są objawy niedoboru hormonu wzrostu?

Kiedy wydziela się somatotropina?

Jak długo trwa leczenie somatotropiną?

Jak stosować i przechowywać hormon wzrostu?

Somatotropina, a interakcje z innymi lekami

Jakie są przeciwwskazania do stosowania somatotropiny?

Jakie są skutki uboczne stosowania hormonu wzrostu?

Czy można stosować somatotropinę w ciąży?

Czy można stosować somatotropinę podczas karmienia piersią?

Źródła

Jak działa somatotropina?

Hormon wzrostu (GH) działa poprzez wiązanie się ze specyficznymi receptorami w komórkach, wywołując różnorodne efekty. Stymuluje on podłużny wzrost kości, a po zakończeniu tego procesu, przyczynia się do zwiększenia ich gęstości mineralnej. Somatotropina przyspiesza gojenie ran, pobudza wzrost komórek i narządów, wspierając tym samym procesy regeneracyjne. Wpływa również na metabolizm, bezpośrednio stymulując rozkład tłuszczów w komórkach tłuszczowych oraz produkcję glukozy w wątrobie. Dodatkowo, GH działa pośrednio za pośrednictwem somatomedyn, takich jak insulinopodobny czynnik wzrostu (IGF-1), wykazując działanie anaboliczne, czyli sprzyjające budowaniu białek niezbędnych do wzrostu masy mięśniowej.

Na co stosuje się somatotropinę?

• Niedostateczne wydzielanie tego hormonu lub jego całkowity brak

• Zespół Turnera (zaburzenia wzrostu u dziewcząt, z monosomią chromosomu X)

• Występowanie zaburzeń w funkcjonowaniu nerek, które wpływają na proces wzrostu

• U dzieci, które są niskie w stosunku do normy, a także u tych, które w momencie urodzenia miały mniejszą masę lub długość ciała niż oczekiwano dla ich wieku ciążowego

• Zespół Noonan (choroba genetyczna, która może upośledzać wzrost)

• Zespół Pradera-Williego, w celu usprawnienia procesu wzrostu i poprawy budowy ciała

Jakie są objawy niedoboru hormonu wzrostu?

• Osłabienie, łatwa męczliwość, uczucie stałego zmęczenia, zmniejszenie energii życiowej

• Problemy z nastrojem i wycofanie społeczne

• Pogorszenie ogólnego samopoczucia

• Zmniejszenie masy mięśniowej z osłabieniem siły mięśni i wydolności fizycznej

• Wzrost masy tłuszczowej ciała

• Skóra blada, sucha, cienka, mało elastyczna

• Osłabienie i przerzedzenie owłosienia głowy

Kiedy wydziela się somatotropina?

Wydzielanie GH ma charakter pulsacyjny z największą częstotliwością i amplitudą pulsów w godzinach nocnych (po zaśnięciu). 

Jak długo trwa leczenie somatotropiną?

Czas trwania leczenia somatotropiną zależy od wskazania w jakim jest stosowana oraz tego  jak poważny jest niedobór hormonu wzrostu u danego pacjenta. Terapia jest dostosowywana indywidualnie przez lekarza.

Jak stosować i przechowywać hormon wzrostu?

Lek podaje się podskórnie. Należy zmieniać miejsce wstrzyknięcia, aby uniknąć uszkodzenia skóry. Podawanie hormonu wzrostu wieczorem jest częstą i rekomendowaną praktyką ze względu na naśladowanie fizjologicznego rytmu, jednakże decyzje o dawkowaniu i porze podania zawsze podejmuje lekarz prowadzący, indywidualnie dla każdego pacjenta. Leki z somatotropiną należy przechowywać w lodówce. Po pierwszym wstrzyknięciu lek można używać do 28 dni.

Somatotropina, a interakcje z innymi lekami

• Glikokortykosteroidy mogą osłabiać działanie somatotropiny.

• U pacjentów stosujących insulinę może zaistnieć konieczność zmiany dawki po rozpoczęciu leczenia somatropiną.

• U kobiet przyjmujących zastępczą doustną terapię estrogenową może być niezbędne zastosowanie większej dawki hormonu wzrostu w celu osiągnięcia zamierzonego skutku terapii.

Jakie są przeciwwskazania do stosowania somatotropiny?

Lek jest przeciwwskazany w przypadku poważnych, zagrażających życiu schorzeń, takich jak powikłania po rozległych operacjach (np. na otwartym sercu, operacjach brzusznych), po ciężkich urazach obejmujących wiele narządów, a także u pacjentów z ostrą niewydolnością oddechową.

W przypadku aktywnej choroby nowotworowej, należy poinformować lekarza. 

Jakie są skutki uboczne stosowania hormonu wzrostu?

• Wysypka, świszczący oddech, obrzęki powiek, twarzy lub ust, utrata przytomności

• Ból stawów

• Zatrzymanie wody w organizmie (objawiające się spuchniętymi palcami lub obrzmiałymi nadgarstkami)

• Hiperglikemia (podwyższone stężenie cukru we krwi)

Czy można stosować somatotropinę w ciąży?

Nie zaleca się stosowania leku u kobiet w ciąży lub planujących w najbliższym czasie zajście w ciążę.

Czy można stosować somatotropinę podczas karmienia piersią?

Nie wiadomo czy somatotropina przenika do mleka ludzkiego, jednak prawdopodobieństwo wchłaniania leku z żołądka i jelit niemowlęcia jest znikome. Z tego względu stosowanie somatotropiny podczas karmienia piersią jest możliwe po konsultacji z lekarzem.

Źródła

1. https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=725

2. Charakterystyka Produktu Leczniczego Genotropin 5,3 oraz 12

3. Niedobór hormonu wzrostu u osoby dorosłej - Poradnik dla pacjenta (firma Sandoz)

4. Hormon wzrostu i IGF-1 jako substancje dopingujące w sporcie wyczynowym - Paweł Jóźków , Marek Mędraś (praca przeglądowa, Endokrynologia Polska, 2009 rok)

5. Farmakologia i toksykologia - Mutschler, rozdział: przysadka - somatotropina strona 352, Wydawnictwo MedPharm Polska

6. Ogólnopolski Program Leczenia Ciężkiego Niedoboru Hormonu Wzrostu u Osób Dorosłych oraz u Młodzieży po Zakończeniu Terapii Promującej Wzrastanie (praca przeglądowa, Endokrynologia Polska, 2018 rok)