Prednizolon (prednisolone)

Prednizolon jest syntetycznym glikokortykosteroidem, czyli hormonem produkowanym przez korę nadnerczy. Jest analogiem kortyzolu oraz metabolitem prednizonu. Lek ten ma szerokie zastosowanie w leczeniu schorzeń zapalnych, zaburzeń endokrynologicznych, reumatycznych i dermatologicznych, a także w przypadku niektórych nowotworów, alergii oraz obrzęków. W formie płynnej prednizolon stosowany jest w terapii łysienia różnego pochodzenia.

Preparaty z prednizolonem są dostępne wyłącznie na receptę – w postaci tabletek (np. Encortolon, Predasol) oraz płynu do stosowania na skórę (np. Alpicort, Alpicort E).

Spis treści

Jakie właściwości posiada prednizolon?

W jakich chorobach stosowany jest prednizolon?

Jakie są przeciwwskazania do przyjmowania prednizolonu?

Jak szybko i jak długo działa prednizolon?

Jak stosować prednizolon?

Jakie są skutki uboczne stosowania prednizolonu?

Z jakimi substancjami nie powinno łączyć się prednizolonu?

Czy można łączyć prednizolon z alkoholem?

Czy prednizolon można stosować w ciąży?

Czy prednizolon można stosować podczas karmienia piersią (podczas laktacji)?

Czy po przyjęciu prednizolonu można prowadzić samochód?

Źródła

Jakie właściwości posiada prednizolon?

Prednizolon wykazuje właściwości:

- przeciwzapalne,

- immunosupresyjne,

- przeciwnowotworowe,

- zwężające naczynia krwionośne.

Działa poprzez zmniejszenie przepuszczalności naczyń włosowatych oraz hamowanie migracji leukocytów do miejsc zapalenia, co skutkuje zmniejszeniem stanu zapalnego.

W jakich chorobach stosowany jest prednizolon?

Prednizolon jest stosowany w wielu schorzeniach, głównie tych związanych ze stanem zapalnym. Jego zastosowanie obejmuje m.in.: 

• zaburzenia endokrynologiczne - niewydolność kory nadnerczy, zespół nadnerczowo-płciowy, 

• ciężkie alergie, oporne na inne leczenie, 

• choroby dermatologiczne - łojotokowe i atopowe zapalenie skóry, ciężką łuszczycę,

• kolagenozy, 

• toczeń rumieniowaty, 

• choroby jelit - chorobę Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, 

• stwardnienie rozsiane, 

• białaczkę, 

• choroby hematologiczne - małopłytkowość, niedokrwistość, 

• choroby oka - zapalenie rogówki i tęczówki, 

• astmę oskrzelową, 

• gruźlicę płuc,

• choroby reumatyczne - łuszczycowe i reumatoidalne zapalenie stawów. 

W formie płynu prednizolon, w połączeniu z kwasem salicylowym i/lub estradiolem, jest stosowany w leczeniu łysienia, zwłaszcza androgenowego.

Jakie są przeciwwskazania do przyjmowania prednizolonu?

Prednizolon jest przeciwwskazany w przypadku układowych zakażeń grzybiczych oraz zakażeń wirusowych oka wywołanych przez wirusa opryszczki, ze względu na ryzyko perforacji rogówki. Ponadto nie powinien być stosowany w przypadku nadwrażliwości na jakikolwiek składnik preparatu.

Jak szybko i jak długo działa prednizolon?

Prednizolon osiąga najwyższe stężenie we krwi po około 1-2 godzinach od podania. Połowa jego stężenia w osoczu utrzymuje się około 2-3,5 godziny, natomiast w tkankach działa przez 18-36 godzin. Pokarm może spowalniać wchłanianie prednizolonu.

Jak stosować prednizolon?

Dawkowanie prednizolonu zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta i powinno być stopniowo zmniejszane przy zakończeniu leczenia, aby zapobiec niewydolności kory nadnerczy.

Jakie są skutki uboczne stosowania prednizolonu?

Długotrwałe stosowanie prednizolonu może powodować szereg działań niepożądanych, w tym: 

• zwiększenie masy ciała, 

• hiperglikemię, 

• osteoporozę, 

• wrzody żołądka, 

• zaburzenia psychiczne, 

• drgawki, 

• zawroty i bóle głowy, 

• podwójne i niewyraźne widzenie, 

• zespół Cushinga, 

• zaburzenia miesiączkowania, 

• trądzik, 

• wzrost ciśnienia tętniczego krwi, 

• zaburzenia elektrolitowe, obrzęki, zatrzymanie wody i sodu w organizmie, 

• zwiększone ryzyko infekcji.

Z jakimi substancjami nie powinno łączyć się prednizolonu?

Prednizolon nie powinien być łączony z niektórymi lekami, ponieważ może to prowadzić do poważnych interakcji. Przykładowo z: 

• niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (np. ibuprofenem, diklofenakiem), które zwiększają ryzyko krwawienia z przewodu pokarmowego,

• lekami przeciwgrzybiczymi, jak amfoterycyna B,

• diuretykami, zwłaszcza inhibitorami anhydrazy węglanowej, które mogą prowadzić do hipokaliemii (spadku poziomu potasu we krwi) i przerostu mięśnia sercowego,

• paracetamolem, który zwiększa ryzyko obrzęków oraz uszkodzenia wątroby, a także może spowodować hipokalcemię (spadek poziomu wapnia we krwi i hipernatremię (wzrost poziomu sodu we krwi),

• atropiną - zwiększa się ryzyko podwyższenia ciśnienia wewnątrzgałkowego oka,

• lekami przeciwzakrzepowymi, w tym heparyną, ponieważ rośnie ryzyko krwawień z przewodu pokarmowego,

• androgenami, ponieważ mogą pojawić się obrzęki i nasilić trądzik, 

• trójpierścieniowymi lekami przeciwdepresyjnymi, takimi jak amitryptylina - mogą nasilić sięe zaburzenia psychiczne,

• lekami przeciwcukrzycowymi i insuliną, 

• hormonami tarczycy, ze względu na wpływ na ich metabolizm,

• asparaginazą (lekiem stosowanym w leczeniu nowotworów) - może nasilić się jej działanie hiperglikemiczne,

• doustnymi środkami antykoncepcyjnymi zawierającymi estrogeny, które mogą zmieniać metabolizm prednizolonu,

• efedryną, która przyspiesza metabolizm prednizolonu, 

• lekami immunosupresyjnymi zwiększającymi ryzyko zakażeń oraz rozwoju chłoniaka. 

Stosowanie prednizolonu w dawkach immunosupresyjnych wraz ze szczepionkami zawierającymi żywe wirusy może prowadzić do rozwoju chorób wirusowych i powikłań neurologicznych. Ryzyko to wzrasta również przy stosowaniu innych szczepionek.

Czy można łączyć prednizolon z alkoholem?

Jednoczesne stosowanie prednizolonu i alkoholu zwiększa ryzyko wystąpienia owrzodzeń oraz krwawienia z przewodu pokarmowego. W związku z tym zaleca się unikanie spożywania alkoholu podczas terapii prednizolonem.

Czy prednizolon można stosować w ciąży?

Brakuje wystarczających badań dotyczących stosowania prednizolonu w ciąży. Jednak  badania na zwierzętach wykazały, że prednizolon może zwiększać ryzyko wystąpienia rozszczepów podniebienia, poronień, niewydolności łożyska oraz niskiej masy urodzeniowej, zahamowania rozwoju, a nawet śmierci płodu. W związku z tym prednizolon może być stosowany w ciąży jedynie wtedy, gdy korzyści dla matki przewyższają ryzyko dla płodu. Decyzja o jego zastosowaniu powinna zawsze być skonsultowana z lekarzem.

Czy prednizolon można stosować podczas karmienia piersią (podczas laktacji)?

Stosowanie dawki 5 mg prednizolonu nie powinno powodować działań niepożądanych u dziecka karmionego piersią. Jednak stosowanie wyższych dawek może prowadzić do zahamowania wzrostu dziecka lub zahamowania wydzielania hormonów kory nadnerczy. W związku z tym, jeśli konieczne jest długotrwałe leczenie matki, należy rozważyć zaprzestanie karmienia piersią.

Czy po przyjęciu prednizolonu można prowadzić samochód?

Prednizolon może powodować działania niepożądane, takie jak drgawki, zawroty i bóle głowy, zaburzenia widzenia, czy zaburzenia psychiczne, co może wpływać na zdolność do prowadzenia pojazdów. W przypadku ich wystąpienia nie należy prowadzić samochodu. 

Źródła

1.     https://go.drugbank.com/drugs/DB00860

2.     Charakterystyka Produktu Leczniczego Encortolon

3.     Charakterystyka Produktu Lecniczego Alpicort E