Nifedypina (nifedipine)

Nifedypina to substancja lecznicza należąca do grupy leków zwanych blokerami kanałów wapniowych I generacji, które są stosowane w leczeniu nadciśnienia. Nifedypina blokuje kanały wapniowe, co zmniejsza napływ jonów wapniowych do komórek mięśni gładkich naczyń wieńcowych, obwodowych i skórnych oraz mięśnia sercowego powodując rozszerzenie obwodowych naczyń krwionośnych. Skutkiem tego mechanizmu jest obniżenie ciśnienia krwi i ułatwienie sercu pompowanie krwi w organizmie. 

Nifedypina występuje w dwóch formułach produktów: tabletek o przedłużonym działaniu (długodziałająca nifedypina) i tabletek podjęzykowych (krótkodziałająca nifedypina). Obecnie żaden z leków zawierających długodziałającą nifedypinę nie ma rejestracji w Polsce, a forma krótkodziałająca została wycofana z obrotu, ze względu na występujące działania niepożądane. W latach 90. wykazano, że krótkodziałająca nifedypina u chorych ze świeżym zawałem serca lub niestabilną dławicą piersiową zwiększała znacząco ryzyko zgonu (proporcjonalnie do podanej dawki). Dodatkowo charakteryzowała się ona wieloma działaniami niepożądanymi, które obejmowały: zaczerwienienia twarzy, tachykardię (częstoskurcz), pogorszenie niedokrwienia mięśnia sercowego i niedokrwienia naczyń mózgowych, ryzyko udaru oraz zawału. 

Alternatywy dla nifedypiny

W grupie blokerów kanałów wapniowych wycofaną nifedypinę w terapii nadciśnienia zastąpiły nowsze leki (tzw. III generacja): amlodypina, lacydypina i lerkanidypina. Substancje te charakteryzują się mniejszą ilością działań niepożądanych oraz wyższym profilem bezpieczeństwa w porównaniu z lekami I generacji, a szczególnie z krótkodziałającą nifedypiną. 

Wszystkie leki z III generacji, w odróżnieniu od nifedypiny, działają równomiernie i nie powodują gwałtownego obniżenia ciśnienia krwi, co poprawia ogólne samopoczucie pacjentów oraz odciąża serce. 

Lerkanidypina wykazuje słabsze działanie na pracę serca, przez co nie powoduje ona częstoskurczu ani nadmiernej kurczliwości mięśnia sercowego. Dodatkowo lerkanidypina charakteryzuje się działaniem ochronnym na funkcjonowanie nerek. Obniżając ciśnienie w kłębuszku nerkowym, powoduje zmniejszenie lub ustąpienie występującego białkomoczu i zahamowanie progresji niewydolności nerek, które mogą się pojawić u osoby z nadciśnieniem. 

Amlodypina podobnie jak lerkanidypina wykazuje małe działanie na serce, jednak jej wpływ na rozszerzenie tętnic wieńcowych i tętniczek obwodowych prowadzi do zwiększenia wydolności fizycznej (zmniejsza się zużycie energii przez mięsień sercowy i jego zapotrzebowanie na tlen), dzięki czemu może być stosowana w chorobie niedokrwiennej serca oraz dławicy Prinzmetala. 

Lacydypina na początku terapii może nieznacznie przyspieszać częstość skurczów serca, jednak podobnie jak amlodypina i lerkanidypina, równomiernie obniża ciśnienie krwi, co wpływa na lepsze samopoczucie chorego.

Źródła

1. Indeks leków Medycyny Praktycznej 2006. Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2006, s. 461. ISBN 83-7430-060-4.

2. https://www.mp.pl/artykuly/501,czy-stosowanie-nifedypiny-u-chorych-na-nadcisnienie-tetnicze-jest-bezpieczne-metaanaliza 

3. https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=87 

4. https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=4248

5. https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=497

6. https://www.termedia.pl/nadcisnienietetnicze/Antagonisci-wapnia-w-leczeniu-nadcisnienia-tetniczego-jak-zmniejszyc-ryzyko-dzialan-niepozadanych-,46964.html

7. Zmiany jakości życia chorych z nadciśnieniem tętniczym po zastąpieniu krótkodziałającej nifedypiny przez amlodypinę; Marek Klocek, Jacek Dragan, Kalina Kawecka-Jaszcz, I Klinika Kardiologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie