Glutation (glutathione)

Glutation to tripeptyd, czyli białko zbudowane z trzech aminokwasów – kwasu glutaminowego, glicyny i cysteiny. Substancja ta naturalnie występuje w komórkach ciała człowieka i pełni wiele ważnych funkcji. Glutation jest antyoksydantem oraz działa odtruwająco na organizm.

Glutation na polskim rynku występuje w suplementach diety (np. Lutezan Omega 3, Klarin Perfect), kosmetykach (np. BasicLab Esteticus Antyoksydacyjne serum wyrównujące z wit. C 20%, BasicLab Acidumis Peeling kwasowy zmniejszający niedoskonałości) oraz żywności specjalnego przeznaczenia medycznego (np. Profertil). Leki na receptę zawierające w składzie glutation nie są obecnie dostępne w Polsce. Do Polski lek może być sprowadzony dla pacjentów w ramach importu docelowego.

Spis treści

Jak działa glutation?

Niedobory glutationu

Jak zbadać poziom glutationu?

Komu zaleca się suplementację glutationu?

Działania niepożądane glutationu

Czy można stosować glutation w ciąży i okresie karmienia piersią?

Źródła

Jak działa glutation?

Glutation posiada wiele właściwości wynikających z jego aminokwasowej budowy. W naszym organizmie ta substancja:

• działa odtruwająco (jako czynnik detoksykujący) - glutation oczyszcza organizm z toksyn w wątrobie, gdzie jest produkowany i gdzie posiada najwyższe stężenie, oraz w nerkach, sercu, mózgu, płucach i naczyniach krwionośnych, gdzie się kumuluje,

• działa silnie antyoksydacyjnie - neutralizuje działanie wolnych rodników i reaktywnych form tlenu (produkowanych na skutek stresu, przemęczenia, zanieczyszczenia środowiska, promieniowania UV, niezdrowego stylu życia), 

• wspiera prewencję chorób nowotworowych, 

• spowalnia objawy starzenia się i śmierci komórek,

• redukuje zniszczenia komórkowe związane ze stłuszczeniem wątroby,

• wpływa na polepszenie stanu chorych na: łuszczycę, chorobę tętnic obwodowych, insulinooporność u osób starszych,

• odpowiada za utrzymanie prawidłowej struktury i funkcji białek,

• odgrywa dużą rolę w utrzymaniu prawidłowych funkcji odpornościowych organizmu.

Niedobory glutationu

Jak wspomniano wyżej, glutation jest substancją naturalnie produkowaną przez organizm człowieka. Poziom glutationu zależy od osobniczych, indywidualnych cech, dlatego mogą pojawić się jego niedobory. Duży wpływ na stężenie glutationu w komórkach wywiera dieta. Świeże warzywa i owoce oraz świeżo ugotowane mięso są bogate w glutation, natomiast w produktach mlecznych, jajach, olejach i tłuszczach znajduje się niewielka ilość tego tripeptydu. Niższy poziom glutationu obserwuje się u palaczy, co jest spowodowane zachodzącą interakcją między glutationem, a składnikami dymu papierosowego.  Poziom glutationu w tkankach i komórkach zmniejsza się też wraz z wiekiem. Wiąże się to głównie ze spadkiem produkcji enzymu: g-glutamylocysteiny, który bierze udział w syntezie glutationu. 

Z niedoborem glutationu wiążą się dość uciążliwe skutki, m.in.: przewlekłe zmęczenie, obniżenie nastroju, częste i przedłużające się infekcje, spadek kondycji skóry, przedwczesne siwienie włosów, wzrost ryzyka pojawienia się chorób neurodegeneracyjnych (takich jak np. choroba Parkinsona), anemia, problemy ze snem. Dlatego szczególnie istotna jest suplementacja glutationu. Ten tripeptyd możemy uzupełniać za pomocą odpowiedniej diety oraz dzięki suplementom dostępnym w aptekach. Dodatkowo pomocna może okazać się również suplementacja cysteiny, metioniny i glutaminianu, które są składnikami w produkcji glutationu.

Jak zbadać poziom glutationu?

Poziom glutationu można zbadać w ramach panelu badań diagnostycznych komercyjnych lub zleconych przez lekarza. Wykonanie badania prywatnie to koszt około 150-300 zł. Glutation występuje w organizmie człowieka w dwóch formach: zredukowanej i utlenionej, których wzajemny stosunek jest wskaźnikiem diagnostycznym. Odstępstwa od normy mogą wskazywać na pojawienie się wielu schorzeń i nieprawidłowości. Badania poziomu glutationu rekomendowane są np. osobom cierpiącym na przewlekłe schorzenia wielonarządowe lub zespół przewlekłego zmęczenia.

Komu zaleca się suplementację glutationu?

Suplementacja glutationu przynosi liczne korzyści zdrowotne i poprawia samopoczucie, jednak w szczególności zaleca się ją osobom:

• w starszym wieku,

• z obniżoną odpornością, oraz których układ odpornościowy wymaga wspomagania np. z HIV/AIDS,

• chorującym na cukrzycę typu II,

• z zaburzeniami pracy wątroby i chorującym na zapalenie wątroby,

• palącym papierosy,

• narażonym na długotrwały stres,

• prowadzącym siedzący tryb życia.

Działania niepożądane glutationu

Jak każdy z przyjmowanych leków i suplementów, glutation może powodować działania niepożądane, choć występują one rzadko. Możliwe skutki uboczne suplementacji glutationu obejmują najczęściej: bóle brzucha, gazy, reakcje alergiczne (np. wysypka).

Czy można stosować glutation w ciąży i okresie karmienia piersią?

Obecnie nie ma wystarczających badań oceniających bezpieczeństwo stosowania glutationu w ciąży i okresie karmienia piersią, dlatego przyjmowanie tripeptydu w tych przypadkach należy skonsultować z lekarzem prowadzącym, który oceni zasadność suplementacji.

Źródła

1. Hanna Czeczot, Joanna Witwicka; Charakterystyka dostępnych w Polsce suplementów diety zawierających w swoim składzie glutation (GSH); https://ptfarm.pl/wydawnictwa/czasopisma/farmacja-polska/103/-/28608 

2. Bożena Bukowska; GLUTATION: BIOSYNTEZA, CZYNNIKI INDUKUJĄCE ORAZ STĘŻENIE W WYBRANYCH JEDNOSTKACH CHOROBOWYCH; Medycyna Pracy 2004; 55 (6): 501 — 509

3. L. Włodek Glutation: antyoksydacyjne i detoksykacyjne właściwości, biologiczna i farmakologiczna regulacja biosyntezy, 2003, https://ruj.uj.edu.pl/server/api/core/bitstreams/92937f35-c727-4f03-9cde-79feee73edf0/content 

4. https://www.webmd.com/vitamins-and-supplements/glutathione-uses-risks