Denga to choroba wirusowa przenoszona przez komary, dotychczas spotykane głównie w tropikach (m.in. w Tajlandii, na Filipinach, w Wenezueli). Jednak w lutym 2025 r. komary zakażone dengą pojawiły się także w Europie – na Maderze. Choroba objawia się podobnie do grypy, a niewłaściwie leczona może powodować śmiertelnie niebezpieczne krwotoki. Jeśli planujesz wyjazd w rejony bytowania komarów tygrysich, warto się zaszczepić. Teraz szczepionkę przyjmiesz także w niektórych aptekach!
Spis treści
Czym jest denga i dla kogo stanowi zagrożenie?
Czy przebycie dengi zapewnia trwałą odporność?
Czym jest denga i dla kogo stanowi zagrożenie?
Denga jest jedną z najczęstszych chorób wirusowych przenoszonych przez komary w tropikalnych regionach świata – zwłaszcza w Azji Południowo-Wschodniej, Ameryce Łacińskiej, na Karaibach i w niektórych rejonach Afryki.
W ostatnim czasie zrobiło się o niej głośno również w Europie, a to za sprawą zidentyfikowania komarów przenoszących dengę w jednym z miast na Maderze. Na szczęście, jak do tej pory nie opisano tam przypadków zakażeń wśród ludzi.
Choroba ta, zwana inaczej gorączką krwotoczną, wywoływana jest przez 4 typy wirusa Dengi – DENV 1-4. Po wniknięciu wirusa do organizmu ludzkiego zakażenie może przebiegać bezobjawowo lub przypominać grypę. Niestety, istnieje także duże ryzyko znacznie cięższego przebiegu choroby, wówczas pojawiają się m.in. zaburzenia krzepnięcia oraz krwotoki, które mogą prowadzić nawet do zgonu.
Najskuteczniejszą formą profilaktyki są szczepienia ochronne.
Sprawdź dostępność szczepionki i przyjmij ją w aptece!
Które komary powodują dengę?
Wirusem dengi można się zarazić poprzez ukąszenie przez komary z rodzaju Aedes np. Aedes aegypti lub Aedes albopictus, czyli tzw. komary tygrysie. Owady te są aktywne przede wszystkim w ciągu dnia i są dobrze zaadaptowane do warunków miejskich. Jako miejsca lęgowe służą im niewielkie zbiorniki słodkiej wody (np. wiadra z deszczówką).
Komary tygrysie mają charakterystyczny wygląd, co ułatwia ich identyfikację. Jak sama nazwa wskazuje, są czarne z białymi lub srebrno-białymi paskami przypominającymi umaszczenie tygrysa. Ponadto są nieco większe niż komary, które możemy spotkać w Polsce.
Dengą nie można zarazić się od drugiego człowieka (wyjątek stanowi np. transfuzja krwi od osoby zakażonej czy przeszczep narządów, ale są to przypadki czysto teoretyczne).
Jakie są objawy dengi?
Okres wylęgania choroby jest bardzo zróżnicowany - pierwsze objawy występują po 3-14 dniach od ukłucia przez komara.
Do najczęstszych dolegliwości należą:
gorączka o nagłym początku,
ból głowy,
znaczne osłabienie,
silny ból mięśni lub stawów.
U co drugiej osoby chorującej na dengę pojawia się dodatkowo wysypka. Inne mniej popularne objawy to m.in. zapalenie spojówek, gardła lub dolegliwości żołądkowo-jelitowe.
Po kilku dniach choroby, po ustąpieniu gorączki, u części pacjentów rozwija się ciężka postać krwotoczna dengi, której może towarzyszyć zespół wstrząsowy. Zaburzenia krzepnięcia obejmują wybroczyny na skórze, krwawienia z błon śluzowych (m.in. nosa, jamy ustnej) i przewodu pokarmowego. W postaci wstrząsowej występuje m.in. nagłe pogorszenie stanu pacjenta ze spadkiem ciśnienia tętniczego i utratą przytomności. Wszystkie te objawy stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia i życia osoby zakażonej.
Jak leczyć dengę?
Przy podejrzeniu dengi należy pilnie skonsultować się z lekarzem, najlepiej w ośrodku medycyny tropikalnej lub najbliższym szpitalu zakaźnym. Do czasu konsultacji z lekarzem nie należy stosować leków mogących wpływać na układ krzepnięcia, jak np. kwasu acetylosalicylowego, ibuprofenu.
Bezpiecznie można zastosować paracetamol w celu obniżenia gorączki.
Potwierdzenie dengi opiera się na wywiadzie lekarskim i ocenie morfologii krwi oraz badanie w kierunku przeciwciał przeciwko wirusom dengi we krwi pacjenta (w szpitalach stosuje się tzw. szybkie testy). Takie kroki pozwalają już skutecznie wykryć obecność wirusa w organizmie. Jedynie w niektórych ośrodkach w Polsce prowadzi się badania mające na celu wykrycie materiału genetycznego wirusa, czy inne bardziej specjalistyczne badania.
Należy mieć świadomość, iż nie ma leków przeciwwirusowych skutecznie leczących dengę. Leczenie jest wyłącznie objawowe i polega głównie na nawadnianiu pacjenta, obniżaniu gorączki i zwalczaniu bólu oraz korygowaniu zaburzeń krzepnięcia krwi. Czasem niezbędne jest leczenie szpitalne, nawet na oddziale intensywnej terapii.
Gorączka w przebiegu dengi trwa zwykle około tygodnia. Po jej ustąpieniu najczęściej następuje wyzdrowienie.
Niestety, należy zachować czujność, gdyż w niektórych przypadkach choroba nadal może się rozwijać i prowadzić do znacznie cięższych dolegliwości, jak wspomniane już wyżej zaburzenia krzepnięcia i wstrząs. Wówczas leczenie szpitalne jest bezwzględnie konieczne dla ratowania życia pacjenta.
Jak pokazują statystyki, śmiertelność dengi w krajach rozwijających się wynosi 10-20%. Podczas leczenia w odpowiednio wyposażonych placówkach nie przekracza natomiast 0,5%, a nieleczona kończy się zgonem u co drugiej osoby.
Czy przebycie dengi zapewnia trwałą odporność?
Na dengę można zachorować 4 razy – po 1 razie na każdy typ wirusa dengi. Wraz z kolejnym zachorowaniem rośnie ryzyko cięższego przebiegu zakażenia. Wytworzenie przeciwciał po przechorowaniu zapewnia wieloletnią odporność na dany typ wirusa.
Jak nie zachorować na dengę?
Zapobieganie chorobie polega na starannej ochronie przed komarami uwzględniając porę największej aktywności komarów przenoszących wirusy dengi, czyli porę dzienną. Skuteczne mogą być środki przeciw komarom o wysokim stopniu ochrony np. Mugga spray 50%, Bros spray (więcej: Repelenty - preparaty odstraszające komary i kleszcze).
Najbardziej skuteczną metodą zapobiegania zakażeniu jest szczepienie przeciwko dendze.
Pierwszą szczepionkę Dengvaxia wprowadzono w 2019 roku i podawano osobom przebywającym na terenach endemicznego występowania choroby, w wieku od 9 do 45 lat, z udokumentowanym wcześniejszym zakażeniem wirusem dengi. Preparat jest obecnie niedostępny w aptekach.
Druga szczepionka – Qdenga zarejestrowana jest w Polsce od 2022 roku i chroni przed zakażeniem wszystkimi 4 typami wirusa dengi. Szczepionka ta zawiera atenuowane (osłabione) wirusy dengi (tzw. szczepionka „żywa”) i przeznaczona jest dla dorosłych i dzieci od 4. roku życia. Zapobiega nie tylko gorączce, ale przede wszystkim rozwojowi ciężkich objawów zakażenia.
Qdenga może być podawana osobom zamieszkującym tereny endemiczne i nieendemiczne dla występowania dengi – np. przed podróżą na tropikalne wakacje.
Podczas planowania urlopu, warto rozpocząć szczepienia odpowiednio wcześniej – najlepiej rozpocząć cykl szczepień co najmniej na 3 miesiące przed wylotem, gdyż szczepionkę Qdenga podaje się w schemacie 2-dawkowym. Drugą dawkę leku należy przyjąć po 3 miesiącach od pierwszej. Średnia skuteczność szczepionki Qdenga po 30 dniach od podania 2. dawki wyniosła w badaniach klinicznych ok. 80,2%.
Od niedawna szczepionkę przeciwko dendze można przyjąć także w aptece – Szczepionka na dengę
Źródła:
Denga – dr med. Agnieszka Wroczyńska Klinika Chorób Tropikalnych i Pasożytniczych Instytut Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni Medycyna Praktyczna
Denga jako gorączka krwotoczna. Maria Olszyńska-Krowicka PRZEGL EPIDEMIOL 2011; 65: 567 - 569
https://szczepienia.pzh.gov.pl/
EMA Qdenga
Karta Charakterystyki Produktu Leczniczego Qdenga
redaktor: Klaudia Ćwiąkała, mgr farm.
ostatnia zmiana: 17.04.2025 10:08:09
Dokładamy wszelkich starań, aby nasz artykuł jak najlepiej oddawał dostępne informacje, ale nie można go traktować jako konsultacji farmaceutycznej. Przed zażyciem leku należy przeczytać ulotkę, a w przypadku pytań skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Wszystkie podane w artykule nazwy produktów oraz zdjęcia są przykładowe i nie stanowią żadnej formy reklamy. Wszystkie prawa autorskie do artykułu są zastrzeżone przez GdziePoLek sp. z o.o.